Πόσο σωστό είναι να διαβάζει ο γονέας το παιδί του; | Γράφει η Χρυσή Γαμπιεράκη
Η εκπαίδευση του σχολείου και η μελέτη των παιδιών πάνω στις σχολικές εργασίες τους διαφέρει από χώρα σε χώρα. Στη Φινλανδία, για παράδειγμα, σχολεία έχουν για προαύλιους χώρους, τεράστια πάρκα χωρίς κάγκελα, τραπεζαρίες για να τρώνε τα παιδιά το μεσημεριανό τους, διαδραστικούς πίνακες σε κάθε τάξη και γραφείο ψυχολόγου που μπορεί ανά πάσα στιγμή να βοηθήσει όποιο παιδί χρειάζεται στήριξη! Τα παιδιά μπορούν να επιλέξουν μαθήματα της αρεσκείας τους (τα μισά μαθήματα είναι επιλογής και όχι όλα υποχρεωτικά όπως στην Ελλάδα) και υπάρχουν ενδιαφέροντα μαθήματα σιδερικής τέχνης, μαγειρικής, υφαντικής και πολλά άλλα που ενθουσιάζουν τα μικρά παιδιά! Υπάρχουν, επίσης, υπέροχοι χώροι μελέτης, με άνετες και βελούδινες πολυθρόνες και καναπέδες για να κάνουν τα παιδιά τις εργασίες και τη μελέτη τους ώστε να φεύγουν απ’ το σχολείο τους πλήρως προετοιμασμένοι για την επόμενη ημέρα, έχοντας όλο τον υπόλοιπο χρόνο της ημέρας ελεύθερο για να περάσουν με τους γονείς ή τους φίλους τους! Στη Σουηδία, επίσης οι εγκαταστάσεις στα σχολεία είναι κατάλληλες για τη σωστή διαπαιδαγώγηση των μαθητών και υπάρχουν κι εκεί τραπεζαρίες, αφού τα παιδιά τελειώνουν στις 15:00. Στον αντίποδα, στην Αφρική, δεν υπάρχουν καν εγκαταστάσεις και οι μαθητές κάνουν μάθημα κάτω από τα σκέπαστρα μέσα στην αφόρητη ζέστη. Στην Ελλάδα, ο σχολικός εξοπλισμός είναι ελάχιστος, ο προαύλιος χώρος, περιτριγυρισμένος με κάγκελα, θυμίζοντας λίγο τον προαύλιο χώρο της φυλακής, τα μαθήματα σχεδόν όλα υποχρεωτικά και τα παιδιά που φοιτούν στο ολοήμερο, δυστυχώς βρίσκονται όλη μέρα στην ίδια μονότονη αίθουσα του σχολείου και στην ίδια ξύλινη καρέκλα που κάνουν εκεί τα πάντα. Σε αυτήν την ίδια αίθουσα, διδάσκονται το πρωί, τρώνε το μεσημεριανό τους και μελετούν τα μαθήματά τους, το μεσημέρι. Για περίπου 8 ώρες, τα παιδιά είναι στον ίδιο χώρο και εμείς οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί, έχουμε την απαίτηση, να μη βαρεθούν, να είναι ευδιάθετα και να έχουν κίνητρο και όρεξη για γνώση!
Στη σύγχρονη ελληνική οικογένεια και έτσι όπως είναι δομημένη η σχολική ζωή, η μελέτη των παιδιών συνήθως διεξάγεται με τρεις τρόπους. Ο πρώτος είναι το παιδί να παραμείνει στο ολοήμερο σχολείο και να κάνει σχεδόν τις μισές εργασίες εκεί (συνήθως δεν ολοκληρώνονται ποτέ). Έτσι το παιδί γυρνάει κατάκοπο στο σπίτι στις 16:00 περίπου το απόγευμα και αναγκάζεται να κάνει και τις υπόλοιπες εργασίες, απομένοντας του έτσι, μόνο το βράδυ για να χαρεί το παιχνίδι του. Ο δεύτερος τρόπος είναι η πρόσληψη παιδαγωγών απ’ τους γονείς για να καλύψουν το κομμάτι της μελέτης, που αυτό όμως για να γίνει, προϋποθέτει ένα επιπλέον οικονομικό κόστος για την οικογένεια. Αν πάντως τη μελέτη στο σπίτι αναλάβει κάποιος παιδαγωγός, γονείς και παιδιά έχουν χρόνο να περάσουν μαζί δημιουργικά και χωρίς προστριβές. Ο τρίτος τρόπος, είναι όταν ο γονέας παραλαμβάνει το παιδί του γύρω στη μία το μεσημέρι και αναλαμβάνει να μεταμορφωθεί σε δάσκαλος ώστε να βοηθήσει το παιδί του στη μελέτη.
Ο γονέας επιστρέφοντας στο σπίτι, φορτωμένος με την κόπωση της δικής του εργασίας, καλείται να μην ξεκουραστεί αλλά να αναλάβει έναν ακόμη ρόλο, παρόλο που δεν τον έχει σπουδάσει, (εκτός και αν είναι εκπαιδευτικός), αυτόν του δασκάλου. Προσπαθεί λοιπόν να βοηθήσει το παιδί του, χωρίς να έχει εκπαιδευτεί γι’ αυτό, και όταν ο βαθμός δυσκολίας των μαθημάτων αυξηθεί και δυσκολεύεται να κατανοήσει ο ίδιος ορισμένες έννοιες και δικαιολογημένα βεβαίως, καλείται να παπαγαλίσει και να μάθει και στο ίδιο του το παιδί την αποστήθιση και την παπαγαλία ως μέσο μελέτης. Εννοείται ότι το παιδί μαθαίνει να λειτουργεί εξαρτητικά απέναντι στον γονέα που τον βοηθάει και δεν εκπαιδεύεται στο να μάθει να μελετά μόνο του και σωστά, αλλά αντίθετα αναπτύσσει συναισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης και ανασφάλειας ή φόβου στην ιδέα ενός επικείμενου λάθους και δυσκολεύεται να λειτουργήσει μόνο του. Στην ουσία ο γονέας στρώνει το χαλί της πρώτης παραπαιδείας για να συνεχίσει αργότερα ο φροντιστής που θα κάνει το ιδιαίτερο μάθημα ή έπειτα το φροντιστήριο. Το χειρότερο όμως είναι ότι ο γονέας χάνει πολύτιμο και ουσιαστικό χρόνο που θα μπορούσε να περάσει με το παιδί του και στην ουσία ακυρώνει τον ίδιο του τον γονεϊκό του ρόλο!
Ο γονέας από το άγχος του να επιτύχει το παιδί του, πολλές φορές προετοιμάζει και το μάθημα της επόμενης μέρας, σκοτώνοντας έτσι κάθε κίνητρο στο ίδιο του το παιδί για να προσέξει στην τάξη το μάθημα της επόμενης μέρας και να δείξει ενδιαφέρον, αφού όλα του είναι ήδη γνωστά! Επιπλέον ο γονέας καταβάλλοντας τόσο κόπο, χρόνο και μελέτη, μπορεί να απαιτήσει την επιτυχία του παιδιού του με τρόπο απότομο και αυταρχικό, καθώς δεν έχει καμία διάθεση, όλη αυτή η προσπάθεια να πάει χαμένη! Η καθημερινή τους σχέση λοιπόν, αντί να βασίζεται στην επικοινωνία και τη συζήτηση για το πώς τα πέρασαν ο μεν στην εργασία του, ο δε στο σχολείο, αντί να στηρίζεται στην έκφραση εμπειριών και συναισθημάτων, καταντά να εξαντλείται στη μελέτη, στις φωνές και τις συγκρούσεις και στην καταπίεση του παιδιού από το γονέα. Και σ’ αυτό ακριβώς το σημείο τίθεται το δίλημμα για κάθε σκεπτόμενο γονέα! Τι είναι προτιμότερο; Ένα παιδί καταπιεσμένο, χωρίς ουσιαστική επικοινωνία με το γονέα, χωρίς να βιώνει μία ήρεμη και λειτουργική σχέση μαζί του, αλλά μορφωμένο; Ή ένα παιδί με ισορροπίες, που ως ενήλικας θα έχει την ψυχική υγεία ν’ αντιμετωπίζει τις δυσκολίες με θάρρος και αποφασιστικότητα και να βιώνει συναισθήματα χαράς στην καθημερινότητά του και ασφάλειας; Ας σταθούμε λοιπόν στα παιδιά μας πρωτίστως ως γονείς, γιατί δάσκαλοι δεν είμαστε (τουλάχιστον οι περισσότεροι) και γιατί τα παιδιά έχουν ανάγκη να έχουν στο πλευρό τους, τους γονείς τους. Ας τα αφήσουμε να έχουν εκείνα την επιλογή του να μελετήσουν και να πειραματιστούν σύμφωνα με τις δικές τους δυνάμεις! Εμείς απλώς, ας τους συμπαρασταθούμε, ας τα ενθαρρύνουμε, ας τα αγκαλιάσουμε! Ας τα εκπαιδεύσουμε να μελετούν μόνα τους και να στηρίζονται στα δικά τους όνειρα και τις δικές τους πεποιθήσεις κι εμείς απλώς να είμαστε δίπλα τους, βοηθητικοί. Αυτό που όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να τους στερήσουμε, ιδιαίτερα σε αυτήν την τόσο τρυφερή ηλικία των πρώτων χρόνων της σχολικής ζωής, είναι το χτίσιμο μιας όμορφης σχέσης μαζί μας, μιας σχέσης αγάπης και σεβασμού που θα μπορέσουν τα ίδια αργότερα, να γενικεύσουν και να αναπαράγουν ως ενήλικες!
