Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει μία/ένας Παιδαγωγός μέσα στην τάξη
Γράφει η Χρυσή Γαμπιεράκη Παιδαγωγός Προσχολικής Ηλικίας, Αναπτυξιακών Διαταραχών και Ειδικής Αγωγής
Pixabay
Το επάγγελμα της νηπιαγωγού ή παιδαγωγού προσχολικής ηλικίας, χαρακτηρίζεται ως ένα πολύπλευρο και πολυδιάστατο επάγγελμα που φέρει υψηλό αίσθημα ευθύνης και αγάπης προς τα παιδιά. Η παιδαγωγός καλείται να φροντίσει για την ασφάλεια των παιδιών, να καλύψει τις βασικές ανάγκες ως προς το φαγητό, το νερό, την τουαλέτα, για τις ώρες που το παιδί βρίσκεται στο σχολείο και να λειτουργήσει με τρόπο φροντιστικό γενικότερα, όπως ακριβώς θα λειτουργούσε μία μητέρα. Ταυτόχρονα όμως, καλείται να καθοδηγήσει τα αυθόρμητα και έντονα ή παρορμητικά ένστικτα του κάθε παιδιού σε πιο ομαλές οδούς εκμάθησης σωστής συμπεριφοράς που χαρακτηρίζονται από σεβασμό, ομαδικότητα και συνεργασία. Έτσι λοιπόν, μέσα από τις θεματικές ενότητες (π.χ. τον τρύγο, την ελιά, την ανακύκλωση κ.α. το δημιουργικό, συμβολικό αλλά και θεατρικό παιχνίδι, το κουκλοθέατρο, τις κατασκευές και πολλά άλλα ακόμα) προσπαθεί να ενθαρρύνει τα παιδιά να αναπτύξουν το καθένα ατομικά αλλά ταυτόχρονα και ομαδικά, δεξιότητες και ικανότητες που τα καθιστούν ευτυχισμένα, δημιουργικά, επικοινωνιακά και ασφαλή σε ένα χώρο, όπως αυτόν του νηπιαγωγείου ή του παιδικού σταθμού.
Στην προσπάθεια όμως για την επίτευξη όλων των παραπάνω, η παιδαγωγός θα συναντήσει πολλά εμπόδια και δυσκολίες, στα οποία όμως καλείται ως πρότυπο που αποτελεί, να τα διευθετήσει με έναν όσο πιο ήρεμο και ευγενή τρόπο μπορεί. Ας δούμε όμως λίγες από τις δυσκολίες ή τα εμπόδια που μπορεί να αντιμετωπίσει μία παιδαγωγός μέσα στην τάξη.
– Ο μεγάλος αριθμός των παιδιών.
Όλοι γνωρίζουμε ότι όσο πιο μικρή είναι η ομάδα, τόσο καλύτερη ως προς την ποιότητα της δουλειάς και της επαφής με τα παιδιά. Ο μεγάλος αριθμός λειτουργεί δυσανάλογα ως προς την προσοχή που μπορεί να δείξει η παιδαγωγός στο κάθε παιδί ξεχωριστά, καλλιεργεί το κλίμα ανασφάλειας και άγχους από τη μεριά των παιδιών που δεν αισθάνονται αρκετά κοντά τη δασκάλα τους, αλλά και την έντονη κόπωση, απογοήτευση και τα νεύρα από τη μεριά της δασκάλας.
– Η ανομοιογένεια μέσα στην τάξη.
Πλέον, στα σημερινά ελληνικά δεδομένα, υπάρχουν παιδιά μέσα στην τάξη που μπορεί να μην καταλαβαίνουν ούτε μία λέξη ελληνικά. Η παιδαγωγός καλείται να βρει κώδικες επικοινωνίας ανάμεσα σε εκείνη και τα παιδιά και να λειτουργήσει λίγο ως δασκάλα ελληνικών, να βοηθήσει δηλαδή το παιδί να μάθει ελληνικά και να επικοινωνήσει σωστά τις ανάγκες του με την υπόλοιπη ομάδα, καθώς το αντίθετο, η μη επικοινωνία δηλαδή, προκαλεί θυμό, προκλητική συμπεριφορά κ.α. Η ανομοιογένεια μπορεί να βρίσκεται και στο νοητικό επίπεδο των παιδιών. Ένα παιδί π.χ. μπορεί να είναι πολύ «μπροστά», ή η χρονολογική του ηλικία να είναι αντίστοιχη με την πνευματική του, αλλά ένα άλλο παιδί μπορεί να υπολλείπεται σε πολλούς τομείς ανάπτυξης. Κάτι τέτοιο, προκαλεί εντάσεις και δυσκολίες, αφού άλλα παιδιά δυσκολεύονται πολύ και προσπαθούν να τραβήξουν την προσοχή με έντονη συμπεριφορά ή άλλα βαριούνται και μπορεί να γίνουν αδιάφορα ή και εριστικά απέναντι στα πιο «αδύναμα». Ωστόσο, είναι πολύ δύσκολο για μία παιδαγωγό να βρει δραστηριότητες και θέματα, που θα προσελκύσει το ενδιαφέρον όλων ανεξαιρέτως των παιδιών.
– Οι αναπτυξιακές και συναισθηματικές δυσκολίες που μπορεί κάποιο παιδί να παρουσιάσει
…και οι εντάσεις που κατ’ επέκτασιν γεννιούνται μέσα στην τάξη, είτε από τη δυσλειτουργική συμπεριφορά του παιδιού, είτε από την άγνοια της δασκάλας πάνω σε θέματα ειδικής διαπαιδαγώγησης. Ένα παιδί δηλαδή μπορεί να παρουσιάσει κάποια αναπτυξιακή δυσκολία, είτε κάποιο σύνδρομο, είτε να είναι στο φάσμα του αυτισμού, είτε να παρουσιάσει επιθετική, εναντιωματική, προκλητική συμπεριφορά ή συμπεριφορές έντονης ευαισθησίας, κλάματα, απομόνωση, μοναξιά, κρίσεις κ.α. Όλα αυτά προκαλούν εντάσεις και έντονες δυσκολίες στην καθημερινότητα που μία νηπιαγωγός, είναι αδύνατο να λύσει και να διευθετήσει από μόνη της, χωρίς την πολύτιμη συνεργασία των ειδικών αλλά και των γονέων.
– Γενικότερα η έλλειψη γνώσεων της παιδαγωγού πάνω στην αντιμετώπιση δύσκολων περιστατικών, είτε πρώτων βοηθειών, είτε ειδικής αγωγής, είτε πάνω σε θέματα ψυχολογίας.
Το ότι η παιδαγωγός απέκτησε, «μια φορά κι έναν καιρό», το πτυχίο της, αυτό και μόνο, δε σημαίνει ότι την καθιστά ικανή να αντιμετωπίσει τις τωρινές δύσκολες καταστάσεις μέσα στην τάξη. Η παιδαγωγός σήμερα καλείται να λειτουργεί και λίγο ως δασκάλα ειδικής αγωγής και λίγο ως ψυχολόγος και να έχει εν ολίγοις γνώσεις πάνω σε όλες τις ειδικότητες για να καταφέρει να αντεπεξέλθει, γεγονός το οποίο είναι δύσκολο έως αδύνατο για την ίδια και άδικο ταυτόχρονα, καθώς φορτώνεται με ένα τόσο βαρύ φορτίο, αυτό των πολλαπλών ρόλων, που την εξουθενώνει, την αγανακτεί και ταυτόχρονα την κάνει να νιώθει ανεπαρκής.
– Η παιδαγωγός αισθάνεται μία έντονη απογοήτευση, όταν στο τέλος της ημέρας διαπιστώνει ότι δεν έχει δουλέψει τόσο δημιουργικά, όσο θα ήθελε
…αλλά έχει εξαντληθεί στο να κάνει τον αστυνόμο και να χωρίζει τα βίαια παιδιά, στο να κάνει τη νταντά και να αλλάζει τα παιδιά που δεν έχουν κατακτήσει την αυτοϋπηρέτηση κι έχουν ουρήσει ή αφοδεύσει επάνω τους, στο να κάνει το νοσοκόμο και να αλλάζει τα παιδιά που έχουν λερωθεί από την ίωση της γαστρεντερίτιδας ή να θερμομετρεί παιδιά που εμφανίζουν πυρετό, ή να αλλάζει τις μπλούζες των παιδιών που ίδρωσαν, από το να κάνει τη γραμματέα που τηλεφωνεί στους γονείς για να τους ενημερώσει για την ασθένεια του παιδιού τους και οι γονείς (μερικοί) να είναι άφαντοι στα τηλέφωνά τους κλπ.
– Η δυσκολία στην επικοινωνία και τη συνεργασία με τους γονείς, τους συναδέλφους, το βοηθητικό προσωπικό ή τους παιδαγωγούς που κάνουν παράλληλη στήριξη σε παιδιά με αναπτυξιακές δυσκολίες.
Κάποιοι γονείς μπορεί να μη δεχτούν να συνεργαστούν με τη δασκάλα, αρνούμενοι το ενδεχόμενο ότι το παιδί τους δυσκολεύεται. Έτσι αυτό μένει αβοήθητο και κατ’ επέκτασην και η δασκάλα. Επίσης παιδαγωγοί με διαφορετική κουλτούρα δυσκολεύονται να συνεργαστούν μεταξύ τους κλπ.
– Τα ελλειπή υλικά για παιχνίδια και κατασκευές καθώς και οι ελλείψεις σε προαύλιο χώρο.
Πολλοί παιδικοί σταθμοί έχουν ελάχιστα υλικά για να δουλέψουν τα παιδιά και δεν έχουν καθόλου χώρους χαλάρωσης και αποφόρτισης, ούτε προαύλιους χώρους για να τρέξουν τα παιδιά και να διοχετεύσουν την κινητικότητά τους, ώστε να είναι πιο ευτυχισμένα αλλά και πιο ήρεμα και λειτουργικά μέσα στην αίθουσα, κ.α.
– Τα όρια, οι δυνατές φωνές και η ανυπακοή στις ομαδικές αλλά και ατομικές εντολές της δασκάλας
…π.χ. η δασκάλα λέει στα παιδιά 5 – 6 φορές να μπουν σε μία σειρά για να πάνε στην τραπεζαρία για φαγητό και τα παιδιά την αγνοούν παίζοντας κυνηγητό!
Γενικότερα οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει η παιδαγωγός προσχολικής ηλικίας στο χώρο του παιδικού σταθμού ή και του νηπιαγωγείου μπορεί να είναι άπειρες, ανάλογα και με την ιδιοσυγκρασία της εκάστοτε ομάδας και τη δυναμική των παιδιών αλλά και των συνεργατών και των σχέσεων με την οικογένεια. Το μόνο σίγουρο είναι πως χρειάζεται πολλή αγάπη, για να υπομένει ο καθένας όλες τις παραπάνω αντιξοότητες, πολλή διάθεση για επιμόρφωση του εαυτού του, δημιουργικότητα, δύναμη, υπομονή κι επιμονή!
