Συμβουλές προς γονείς: Οκτώ συμβουλές – παγίδες που θα διαβάσετε στο διαδίκτυο

Ο ρόλος του γονέα/κηδεμόνα είναι ένας από τους σπουδαιότερους που καλείται να ακολουθήσει ένας άνθρωπος στη ζωή του. Κι αυτό σίγουρα δε μπορεί να το κάνει ολομόναχος, χωρίς οποιοδήποτε είδος στήριξης, συμβουλές και καθοδήγηση από ειδικούς και δικούς του ανθρώπους με εμπειρία στο μεγάλωμα των παιδιών.
 
Pixabay
Το ζήτημα όμως που προκύπτει, ιδιαίτερα τώρα στην εποχή του ίντερνετ, είναι κατά πόσο είναι ωφέλιμες οι εκατοντάδες ηλεκτρονικές συμβουλές και… «συμβουλές» στις οποίες έχουν πρόσβαση οι γονείς. Από sites παιδαγωγών, παιδιάτρων, ψυχολόγων και blogs άλλων γονιών και δημοσιογράφων μέχρι διαδικτυακές ομάδες στα social media όπου όλοι μπορούν να εκφράσουν μία άποψη (συχνά επηρεασμένη μόνο από το στενό πλαίσιο της προσωπικής τους πραγματικότητας) η υπερ-πληροφόρηση χτυπά κόκκινο χωρίς να είναι σαφές ποιο μέρος της είναι ήδη ή μετατρέπεται σε παραπληροφόρηση…
Αναρωτιόμαστε: Η μαμά, ο μπαμπάς, ο κηδεμόνας ενός παιδιού που ζητά καθοδήγηση, πως μεγάλωσε ο ίδιος και ποιες είναι οι καταβολές του; Ποιες ήταν οι σχέσεις με τους δικούς του γονείς; Ποιος είναι ο κοινωνικός του περίγυρος; Κατά πόσο έχει την πολυτέλεια να ακούει πολλές τοποθετήσεις/απόψεις και να καταλήγει σε ένα όσο το δυνατόν αντικειμενικότερο αποτέλεσμα αυτών για τη δική του πολύ ξεχωριστή περίπτωση;
Είναι λογικό μέσα από τη δική μας οπτική γωνία, να ερμηνεύουμε και να μεταδίδουμε κάθε πληροφορία φιλτραρισμένη. Το θέμα όμως είναι πότε προκαλείται πρόβλημα στον αναγνώστη που χρειάζεται μία άμεση και ξεκάθαρη λύση στο ζήτημα του.
Να πως μεταφράζονται πρακτικά τα προαναφερθέντα μέσα από οκτώ παραδείγματα συμβουλών που μετατρέπονται άμεσα ή έμμεσα σε παγίδες για τους γονείς:

1. «Αν είναι ζωηρό το παιδί σου, δεν του δίνεις αρκετή προσοχή. Πρέπει να το ακούς και να του δείχνεις κατανόηση.»

Προφανώς και πρέπει να ακούμε περισσότερο τα παιδιά μας, να μπαίνουμε στη θέση τους, να κατανοούμε και να επιβεβαιώνουμε τα συναισθήματά τους, προφανώς και οφείλουμε να τους εκφράζουμε την αγάπη μας με κάθε μέσο, προφανώς και πρέπει να αναθεωρούμε συχνά και να ενημερωνόμαστε περισσότερο σχετικά με τη διαπαιδαγώγησή τους…
Ποια είναι η παγίδα: Ο γονιός προκειμένου να δει ξανά χαρούμενο κι ήρεμο το παιδί του και να επανέλθει αντίστοιχα και η ηρεμία στον ίδιο και τη/τον σύζυγο, στο άκουσμα της συμβουλής αυτής, πολλές φορές θα πάει στο άλλο άκρο της κατανόησης. Δέχεται τα πάντα, αφήνει το παιδί χωρίς όρια να περνά το δικό του, το αγκαλιάζει αφού το παιδί έχει φτάσει στο σημείο να τον χτυπήσει εκείνο, του λέει «ναι» σε όλα με αποτέλεσμα όχι απλώς να το κακομαθαίνει αλλά να το αποπροσανατολίζει και από μία υγιή στάση απέναντι στην ίδια τη ζωή αφού δε θα μάθει να διαχειρίζεται τα αναπόφευκτα «όχι» που θα συναντήσει στην πορεία του.
Τι σημαίνει στην πραγματικότητα: Τα παιδιά έχουν διπλάσια ανάγκη από τους ενήλικες για κατανόηση και επιβεβαίωση αλλά έχουν εξίσου μεγάλη ανάγκη και από μία οριοθέτηση στο πλαίσιο της οποίας θα κινούνται με ασφάλεια και θα οικοδομούν μία προσωπικότητα με σεβασμό στον εαυτό τους και τους γύρω τους.
Η κάθε περίπτωση είναι πολύ ξεχωριστή και όλες τις περιπτώσεις δεν τις ενώνουν παρά ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά. Αν για παράδειγμα ένα παιδί κλαίει και φωνάζει επειδή μας βλέπει λίγο μέσα στην ημέρα λόγω των άλλων μας υποχρεώσεων ή επειδή φοβάται να μιλήσει για τα πιο δυναμικά παιδάκια στο σταθμό / το νηπιαγωγείο / το σχολείο που το πειράζουν και το χτυπούν έχει ανάγκη από περισσότερη κατανόηση, συζήτηση και περισσότερο ποιοτικό χρόνο μαζί μας από ένα παιδί που κλαίει και φωνάζει επειδή δεν του κάνουμε όλα τα χατίρια και το οποίο αντίστοιχα έχει περισσότερη ανάγκη από σαφή όρια στη συμπεριφορά και τις προσδοκίες του. Είμαστε άραγε πάντα στη θέση να ξεχωρίζουμε αυτή τη λεπτή διαχωριστική γραμμή ειδικά όταν έχουμε ελάχιστο έως μηδαμινό χρόνο να ξεκουραστούμε εμείς οι ίδιοι;
«Και πως να ξέρω πότε θα είμαι αυστηρή-ος και πότε να το ακούω παραπάνω;»: Είναι προτιμότερο για τη δική μας πολύ ξεχωριστή περίπτωση πρώτα να συμβουλευτούμε τις/τους παιδαγωγούς του παιδιού μας στο σταθμό/νηπιαγωγείο/σχολείο (ιδανικά από περισσότερους από μία/έναν). Έπειτα αν έχουμε την οικονομική ευχέρεια να συμβουλευτούμε έναν παιδοψυχολόγο και τέλος τις αντίστοιχες ηλεκτρονικές πηγές ειδικών καθώς μπορεί μεν οι περισσότερες να είναι αξιόπιστες αλλά δεν μιλούν για τη δική μας περίπτωση. Μιλούν σε ένα γενικό πλαίσιο το οποίο ίσως και να μη μας αφορά καν.
Η επικοινωνία με άλλους γονείς/κηδεμόνες είναι φυσικά ευπρόσδεκτη αλλά όχι και οι υποδείξεις τους, πότε με τη μεταφορά πανικού, πότε με τη μεταφορά εφησυχασμού. Σίγουρα δε, η ηλεκτρονική επικοινωνία με συμβουλές από αγνώστους γονείς/κηδεμόνες πρέπει να μας βάζει σε σκέψεις για το κατά πόσο το «Βρέξ’του τις μέχρι να βγάλει το σκασμό – κι εμένα με χτυπούσαν δεν έπαθα και τίποτα!» μέχρι το «Το αγγελούδι μου σήμερα αποφάσισε να του πάρω αυτό το πανάκριβο ρούχο – δεν είναι πανέμορφο;» έχουν μία υγιή βάση απέναντι στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών μας.
   

2. Να αυξήσετε τις δραστηριότητες για την ανάπτυξη της φαντασίας, την κοινωνικοποίηση και γενικότερη εξέλιξη του παιδιού σας αντί να το αφήνετε μπροστά σε μία οθόνη.

Σίγουρα ένα καλλιτεχνικό, θεατρικό ή μουσικό εργαστήρι, μια ομάδα θεατρικής αγωγής ή μουσικοκινητικής, ένα εργαστήρι χειροτεχνίας, ένα άθλημα και μία δραστηριότητα αθλητικής ψυχαγωγίας κλπ., θα έχουν να προσφέρουν μία σειρά από θετικές επιδράσεις στη νοητική, συναισθηματική και σωματική ανάπτυξη του παιδιού μας και δε συγκρίνονται με καμία εφαρμογή στο tablet ή την αγαπημένη μας Γουρουνίτσα στην τηλεόραση. Θα το βοηθήσουν να κοινωνικοποιηθεί, να μάθει να είναι αυτόνομο, να εργάζεται από νωρίς μόνο του αλλά και να συνεργάζεται με άλλα παιδιά σε μία ομάδα ακριβώς όπως στον παιδικό σταθμό / το νηπιαγωγείο / το σχολείο. Θα του δώσουν την ευκαιρία να αφήνει ελεύθερη την πολύτιμη φαντασία του και να χρησιμοποιεί τα εκφραστικά του μέσα.
Ποια είναι η παγίδα: Όλα τα προαναφερθέντα μπορεί να τα ακολουθήσει ένα παιδί στον ελεύθερο χρόνο του με μέτρο και όχι σαν αγγαρεία. Οι γονείς πολλές φορές στην προσπάθειά μας να δώσουμε ότι καλύτερο μπορούμε στα παιδιά μας, τα φορτώνουμε χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Το παιδί έχει ανάγκη από ξεγνοιασιά και παιχνίδι, μα πρώτα απ’όλα από ποιοτικό χρόνο μαζί μας. Οι 3 και 4 (πολλές φορές 5 και 6 για τα παιδιά από 6 ετών και άνω) διαφορετικές δραστηριότητες μέσα στην εβδομάδα προφανώς και το εξουθενώνουν.
Τι σημαίνει στην πραγματικότητα: Για να ανοίξουν οι ορίζοντες του παιδιού μας πρέπει πρώτα να είναι όσο το δυνατόν πιο ξεκούραστο γίνεται ώστε να αφομοιώνει τις νέες πληροφορίες χωρίς να τα κάνει όλα μηχανικά επειδή «έτσι πρέπει». Όσο πιο μικρό το παιδί τόσες λιγότερες πρέπει να είναι οι επιπλέον από το σταθμό/νηπιαγωγείο/σχολείο δραστηριότητες – περίπου 1 φορά την εβδομάδα για τα νήπια, 2 – 3 φορές την εβδομάδα για τα παιδιά δημοτικού και ούτω καθεξής. Είναι προτιμότερο να διαλέξει το ίδιο το παιδί ποια προτιμά όταν είναι σε θέση να το κάνει και να ακολουθήσει αυτή τη μία δραστηριότητα 2 – 3 φορές την εβδομάδα από το να κάνει πολλές και διαφορετικές που αντί να του προσφέρουν, θα το πιέσουν και θα το προκαταβάλλουν αρνητικά απέναντι σε οποιαδήποτε εξωσχολική δραστηριότητα.
 
Διαβάστε ακόμα: Η αγωγή του ύπνου | Γράφει η Χρυσή Γαμπιεράκη, Παιδαγωγός Προσχολικής Ηλικίας, Αναπτυξιακών Διαταραχών και Ειδικής Αγωγής

3. Να επιβραβεύετε την καλή συμπεριφορά του παιδιού σας (ώστε να έχει κίνητρο να την επαναλάβει) με… γλυκό.

Είναι γνωστό ότι ένα παιδί χρειάζεται ενθάρρυνση όταν ακολουθεί μία καλή συμπεριφορά ώστε να συνδέσει θετικές σκέψεις με εκείνη και να την υιοθετήσει στην πορεία της ζωής του. Έτσι θα ακούσετε και θα διαβάσετε πολλές φορές και από εμάς τις/τους παιδαγωγούς να συμβουλεύουμε να δίνετε ένα γλυκό, μια καραμέλα στο παιδί όταν για παράδειγμα έχει τελειώσει το διάβασμα νωρίς και έχει ελεύθερο χρόνο.
Ποια είναι η παγίδα: Εδώ υπάρχει παγίδα και για τις δύο πλευρές! Όπως μάθαμε όλοι από την παιδική μας ηλικία, τα γλυκά συνδέονται με χαρμόσυνα γεγονότα από αυτή τη συμβολική επιβράβευση, μέχρι την τούρτα γενεθλίων, το κέρασμα γλυκών στις γιορτές, τους γάμους, τις βαπτίσεις κλπ… Μάθαμε όμως νωρίς και ότι η ζάχαρη έχει μία σειρά από αρνητικές επιδράσεις στην υγεία μας και είναι εθιστική. Είναι επόμενο όπως εμείς θυμόμαστε τις περισσότερες φορές μόνο την ωραία γεύση του γλυκού, έτσι και τα παιδιά να ακολουθούν το παράδειγμα μας.
Συνεπώς το παιδί φέρεται καλά για να φάει το νόστιμο γλυκό, όχι επειδή το ενθαρρύναμε.
Μαθαίνει στην καλή συμπεριφορά για να έχει το αντάλλαγμα, όχι επειδή καταλαβαίνει ουσιαστικά ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά που επέλεξε θα επηρεάσει θετικά και το γονιό / τη δασκάλα – το δάσκαλο / το συμμαθητή / το αδερφάκι του… Αν συνεχίσουμε δε και στα επόμενα χρόνια της ζωής του να το επιβραβεύουμε αναλόγως («Αν πάρεις σε όλα τα μαθήματα δέκα, θα σου αγοράσω το κουκλόσπιτο που είδες στην τηλεόραση», «Πάρε το πτυχίο και θα σου αγοράσω τη μηχανή») θα γίνει ένας ενήλικας που θα νιώθει συχνά υποτιμημένος όταν δεν βλέπει χειροπιαστό κέρδος για κάθε του πράξη: «Εγώ που έδωσα τόσα και δεν πήρα τίποτα σε αντάλλαγμα». Θα δίνει για να πάρει, όχι επειδή τον ευχαριστεί και αντιλαμβάνεται ουσιαστικά την αξία του να προσφέρει.
Η παγίδα βρίσκεται ΚΑΙ στο άλλο άκρο: Η απόλυτη απαγόρευση των γλυκών ως τιμωρία: «Χτύπησες την αδερφή σου; Δεν έχει γλυκό για μία εβδομάδα!». Εδώ η παγίδα φυσικά και είναι ότι το απαγορευμένο μετατρέπεται σε πειρασμό και την απόλυτη επιθυμία. Το γλυκό εκτός από εθιστικό ως τροφή, γίνεται και εθιστικό σαν σκέψη!
Διαβάστε ακόμα: «Ε, και τι θα κερδίσω βρε μαμά αν δεν τρώω πολλά γλυκά;» | Δες τι θα συμβεί στον οργανισμό σου αν σταματήσεις να καταναλώνεις ζάχαρη για μία εβδομάδα!
Τι σημαίνει στην πραγματικότητα: Αν δεν έχουμε μία πιο χαλαρή στάση, με μέτρο απέναντι στην κατανάλωση γλυκών και κινούμαστε από το ένα άκρο στο άλλο, αντίστοιχα και το παιδί θα κινείται αναλόγως. Θα συνδέσει είτε απόλυτα καλές είτε απόλυτα κακές σκέψεις με την κατανάλωση γλυκών.
Μία αγκαλιά, ένα φιλί, ένα χαμόγελο και ένα ενθαρρυντικό σχόλιο πολλές φορές είναι υπεραρκετά για να επιβραβεύσουμε το παιδί μας για μία καλή συμπεριφορά που ακολούθησε. Ακόμα και αν φέρνει αντίσταση ή κάνει ότι δεν καταλαβαίνει ή ότι δεν του αρέσει, εμείς επιμένουμε να του δείχνουμε την αγάπη μας «εκπαιδεύοντάς το» ότι από εδώ και πέρα (αν μέχρι πρότινος διστάζαμε ή θυμώναμε και φωνάζαμε) θα έχουμε τη συγκεκριμένη στάση πάντα με μέτρο.
Αξίζει να συμπληρώσουμε εδώ ότι όταν παρακούει και χρησιμοποιεί μία αρνητική συμπεριφορά, σαφώς και πρέπει να του τεθούν όρια αλλά χωρίς να αφήσουμε το περιθώριο να νιώσει ότι δεν είναι αποδεκτό ως παιδί όταν φέρεται αλλιώς. Κάνουμε σαφές ότι η συμπεριφορά που χρησιμοποιεί το παιδί μας, που το αγαπάμε, δεν φέρνει καλά αποτελέσματα. Αποφεύγουμε δηλαδή εκφράσεις όπως «Μη γίνεσαι κακιά-ός», «Ήσουν καλό παιδί σήμερα» ή «Πότε θα γίνεις σωστό παιδί επιτέλους;» που θα του τσακίσουν την αυτοεκτίμηση και θα το κάνουν να πιστέψει βαθιά μέσα του ότι δεν αξίζει και ότι δεν το αγαπάμε όπως είναι αλλά όπως θέλουμε να είναι. Ακόμα και αν δείχνει ότι δεν μας δίνει σημασία και δεν το ενδιαφέρουν τα λόγια μας, η στάση μας απέναντι του είναι καθοριστική για την εικόνα του εαυτού του.

4. Να απαγορεύετε κακές συνήθειες όπως η κατανάλωση junk food (γλυκά, πατατάκια κτλ.), οι πολλές ώρες μπροστά στις οθόνες, τη χρήση βωμολοχιών κ.α.

Σε συνέχεια των προαναφερθέντων, εδώ έχουμε να κάνουμε συνολικά με την κατανάλωση επιβλαβών τροφών αλλά και τις ατελείωτες ώρες μπροστά από τις οθόνες καθώς και τη χρήση των βωμολοχιών.
Τα junk food όπως το λέει και η ονομασία τους είναι σκουπίδια. Δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα δηλαδή στον οργανισμό πέρα από την απόλαυση λίγων λεπτών. Αντίθετα, προκαλούν μία αλυσίδα προβλημάτων στην υγεία μας και τη διάθεση μας. Ακόμα και οι αλμυρές τροφές είναι επεξεργασμένες και επιφορτισμένες με «κρυφή» ζάχαρη, σιρόπι και συντηρητικά που κι εκείνα αντίστοιχα μας προκαλούν να τα «ζητάμε» για να νιώσουμε καλύτερα – είναι άκρως εθιστικά.
Η τηλεόραση, το tablet, το κινητό, το laptop, ο υπολογιστής είναι μέσα διασκέδασης και σπανιότερα ψυχαγωγίας. Η έκθεση του εγκεφάλου στην καταιγιστική εναλλαγή εικόνων, σε συνδυασμό με την ακτινοβολία και το έντονο φως επιβραδύνουν το φυσιολογικό ρυθμό του οργανισμού, κρατούν ξύπνιους κι ανήσυχους μικρούς και μεγάλους, ενώ μας κάνουν να σπαταλάμε συχνά μάταια τον πολύτιμο χρόνο μας χωρίς να το καταλάβουμε.
Όσο για τις βωμολοχίες δεν χρειάζεται να επεκταθούμε…
Ποια είναι η παγίδα: Όπως προαναφέραμε, το απαγορευμένο μετατρέπεται σε έντονη επιθυμία και επίμονη σκέψη για μικρούς και μεγάλους. Αν απαγορεύσετε στο παιδί να τρώει γλυκά, πατατάκια και μπέργκερ, το πιθανότερο είναι να τα αγοράζει κρυφά (αν μιλάμε για λίγο μεγαλύτερο παιδί) γιατί η απαγόρευση σε συνδυασμό με την ωραία γεύση τα μετατρέπουν σε έναν ακαταμάχητο πειρασμό. Ειδικά αν απαγορεύσετε ρητά και χωρίς πολλές εξηγήσεις την κατανάλωση junk food, εκτός από τη «γλύκα» του απαγορευμένου, το παιδί δεν έχει καταλάβει το κυριότερο που είναι η ουσία του ζητήματος. Θα χρειασθεί να μεγαλώσει και να καταλάβει από μόνο του ότι η έλλειψη συγκέντρωσης, η μακροχρόνια κόπωση και η δυσάρεστη διάθεση προκαλούνται από υπερκατανάλωση αυτών των τροφών.
Αντίστοιχα, αν του απαγορεύσουμε την έκθεση σε οθόνες, θα αναζητά τις περισσότερες ώρες στο tablet για παράδειγμα σαν να τις έχει πραγματικά ανάγκη.
Όσον αφορά τη χρήση βωμολοχιών, έχουμε συναντήσει αρκετές φορές το φαινόμενο να λέει ο ένας γονιός κρυφά από τον άλλο μαζί με το παιδί του βωμολοχίες… «για πλάκα» κάτι που επίσης έχει αντίστοιχο αποτέλεσμα με την απαγόρευση: Το κάνει ελκυστικό!
Φυσικά και είναι ευκολότερο να αποφευχθούν όλα αυτά, για τα παιδιά που μεγαλώνουν σε περιβάλλον όπου από τη γέννησή τους δεν έχουν έρθει σε άμεση επαφή με αυτά, οπότε και δεν έχουν την ψευδαίσθηση ότι χάνουν κάτι που είχαν ως δεδομένο.*
Τι σημαίνει στην πραγματικότητα: Έρχεται κι εδώ ο χρυσός κανόνας του μέτρου: Όχι μόνο στο πρακτικό ζήτημα της ποσότητας και της ποιότητας αλλά στην αντιμετώπιση της «απαγόρευσης». Όσον αφορά τα junk food για παράδειγμα, εξηγούμε στο παιδί ότι οι τροφές αυτές είναι «ύπουλα» τόσο πολύ νόστιμες και μας κάνουν για λίγο χαρούμενους αφήνοντας μας τον υπόλοιπο χρόνο να νιώθουμε άσχημα στο σώμα και το μυαλό και να εξαρτόμαστε από εκείνες για να νιώσουμε καλά.
Αν χρειασθεί αραιά θα φάμε όλοι μαζί χωρίς ενοχές αλλά δε θα το καθιερώσουμε ως ένοχη απόλαυση της εβδομάδας για παράδειγμα. Όπως και δε θα αφήσουμε στον εαυτό μας και στο παιδί μας την εντύπωση ότι είναι πειρασμός και άρα δεν τον αγγίζουμε. Αν επιτρέπουμε στον εαυτό μας και στα παιδιά μας ένα περιθώριο χωρίς υπερβολές, φεύγει και αυτομάτως η ψευδαίσθηση ότι το απαγορευμένο είναι ελκυστικό.

5. Αν το παιδί σας ακολουθεί την τάδε συμπεριφορά, το πιθανότερο είναι να έχει μία ή και περισσότερες από τις ακόλουθες ψυχικές διαταραχές – ασθένειες.

Εδώ έχουμε ένα τεράστιο κεφάλαιο που δεν γίνεται να συμπτυχθεί σε λίγες παραγράφους. Μπορούμε όμως να τονίσουμε τη λεπτότητα του ζητήματος. Είναι πολλοί οι παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική υγεία του παιδιού μας. Από την κληρονομικότητα και την πορεία της εγκυμοσύνης, μέχρι τις συνθήκες κατά τα πρώτα ευαίσθητα χρόνια ζωής του μωρού μας, το περιβάλλον, τη διατροφή καθώς και τη δική μας συμπεριφορά και νοοτροπία απέναντί του.
Ποια είναι η παγίδα: Όταν βλέπουμε μία ασυνήθιστη συμπεριφορά από το παιδί μας την οποία νιώθουμε ότι δε μπορούμε να διαχειριστούμε, μέσα στον πανικό μας ψάχνουμε αγωνιωδώς πληροφορίες για να δούμε «τι έχει». Εκεί ερχόμαστε αντιμέτωποι με εκατοντάδες… ηλεκτρονικές ερμηνείες χωρίς να υπάρχει η φυσική επαφή του παιδιού με έναν ειδικό παιδοψυχολόγο, θεραπευτή, ψυχίατρο. Λίγο η αγωνία μας, λίγο το ότι ίσως να μην έχουμε την οικονομική δυνατότητα να επισκεφθούμε έναν ειδικό, υιοθετούμε ό,τι διαβάσουμε και βάζουμε από μόνοι μας ταμπέλα στη συμπεριφορά του. Κι αν δεν το κάνουμε εμείς θα βρεθεί ένας άλλος ενήλικας από το περιβάλλον του (παιδαγωγός, άλλος γονιός, γιαγιά, παππούς) πρόθυμος να το «στριμώξει» σε μία κατηγορία είτε άθελά του έχοντας ακούσει επιβεβαιωμένες ή μη πληροφορίες, είτε δυστυχώς και ηθελημένα αν μιλάμε για τον πρώτα ψυχρό επαγγελματία ψυχολόγο και ψυχίατρο που θα πατήσει στην αγωνία μας για να έχει έναν ακόμα… πελάτη!
Τι σημαίνει στην πραγματικότητα: Ευτυχώς η Ψυχολογία και η Ψυχιατρική έχουν εξελιχθεί σε τέτοιο σημείο ώστε να αντιμετωπίζεται το μεγαλύτερο ποσοστό προβλημάτων ψυχικής υγείας. Γι’αυτό οφείλουμε να φροντίζουμε τα παιδιά μας και να μην προσπερνάμε τα προβλήματά τους.
Φυσικά και μπορείτε να κάνετε την έρευνά σας ηλεκτρονικά όταν αντιληφθείτε ότι κάτι του συμβαίνει αλλά όχι και να εφαρμόσετε τεχνικές και συμπεριφορές απέναντί του σαν να είχε κάποια συγκεκριμένη διαταραχή την οποία και δεν έχει επιβεβαιώσει ένας ειδικός επιστήμονας τον οποίο έχετε διασταυρώσει ότι είναι αξιόπιστος.
Αν επιβεβαιωθεί από ειδικό, λοιπόν, η ύπαρξη κάποιου ζητήματος στην ψυχική του υγεία, ξεκινάτε να συμβουλεύεστε απαραιτήτως έναν παιδοψυχολόγο – ψυχοθεραπευτή για τη δική σας αντιμετώπιση του ζητήματος, αποφεύγετε τις ταμπέλες και εκφράσεις που υπονοούν ότι το παιδί «είναι» η ασθένεια – διαταραχή του και με την καθοδήγηση του ειδικού προτιμάτε να απαλύνετε την κατάσταση με την αγάπη σας, ψυχραιμία, κατανόηση και ενσυναίσθηση.

6. «Η/Ο δασκάλα/δάσκαλος έχει πάντα δίκιο!» Ή αντίθετα: «Μην ακούτε τους εκπαιδευτικούς, αυτοί κάνουν τη δουλίτσα τους λίγες ώρες και φεύγουν!»

Οι Παιδαγωγοί όταν συζητάμε για τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς μας συχνά στεκόμαστε στο κατά πόσο έχει υποτιμηθεί ο ρόλος του δασκάλου τις τελευταίες δεκαετίες. Από τον ακραία «ηγετικό» του ρόλο με το πέρασμα των χρόνων φτάσαμε στο άλλο άκρο της απόλυτης απαξίωσης του. Δε θα σταθούμε όμως στους παράγοντες που μας οδήγησαν εδώ που λίγο ως πολύ είναι γνωστοί, όσο στην εξαιρετικά σημαντική στάση που κρατούν οι γονείς απέναντί μας.
Με την παλιά νοοτροπία και είτε από προσωπικά ερεθίσματα όπου «έτυχε» ένας καλός παιδαγωγός στα δικά τους μαθητικά χρόνια, υπάρχουν γονείς που αισθάνονται δέος όταν έρχονται σε επαφή με τη δασκάλα/το δάσκαλο και τον εξυψώνουν… ορισμένες φορές άδικα. Άδικα γιατί και ο παιδαγωγός είναι άνθρωπος με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, αδυναμίες τις οποίες ίσως και να μην έχει καταφέρει να τις διαχειριστεί και να βγαίνουν πάνω στους μαθητές του.
Από την άλλη πλευρά, έχουμε τους γονείς με την υπερβολική άνεση, που θεωρούν τα πάντα δεδομένα, αδιαφορούν για το ρόλο του δασκάλου και δυστυχώς πολλές φορές τον αντιμετωπίζουν σαν εχθρό αν τολμήσει να πει κάτι για τη συμπεριφορά του παιδιού τους που αναλόγως την περίπτωση, είναι πολύ πιθανό να λέει την αλήθεια και να προσπαθεί να κάνει τη δουλειά του όσο το δυνατόν καλύτερα.
Ποια είναι η παγίδα: Φυσικά η έλλειψη μέτρου! Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να αναθεωρούμε και να εξετάζουμε από τη θέση του παρατηρητή το προσωπικό μας σύστημα αξιών ώστε να δούμε μετέπειτα και τον απέναντι μας. Ούτε το ένα άκρο, ούτε το άλλο είναι η λύση. Ο Δάσκαλος δεν είναι ούτε Θεός αλλά και ούτε υπάλληλος μας! Συνεπώς όταν διαβάζετε οποιαδήποτε μονόπλευρη τοποθέτηση να είστε πάντα υποψιασμένοι και να εστιάζετε στην ουσία του κάθε ζητήματος.
Τι σημαίνει στην πραγματικότητα: Όταν δεν μιλάμε για μία ακραία περίπτωση, ο άνθρωπος που θα γράψει το απόλυτα θετικό ή το απόλυτα αρνητικό σχόλιο ως άποψη ή άρθρο στο διαδίκτυο σαφώς και είναι προσωπικά επηρεασμένος από το δικό του στενό πλαίσιο εμπειρίας και της παρατήρησης αυτής από τη δική του οπτική γωνία. Είναι ξεκάθαρα και θέμα τύχης. Υπάρχουν παιδικοί σταθμοί, νηπιαγωγεία και σχολεία στα οποία γίνεται εξαιρετική προσπάθεια από τις/τους Παιδαγωγούς και υπάρχουν άλλα που από την κορυφή της ιεραρχίας υπάρχουν προβλήματα και τα εσωτερικά θέματα των εργαζομένων παιδαγωγών δεν τους αφήνουν ή οι ίδιοι δεν αφήνουν να γίνει ουσιαστικό παιδαγωγικό έργο…
Φροντίζουμε λοιπόν να διατηρούμε μία πιο μετρημένη στάση χωρίς άσπρο – μαύρο.
   

7. Το παιδί βλέπει και ακολουθεί αυτό που κάνετε, το παράδειγμά σας, όχι αυτό που λέτε.

Το παιδί σίγουρα βλέπει και τις περισσότερες φορές ακολουθεί το παράδειγμά μας και τη νοοτροπία μας. Είναι μία διαδικασία που πραγματοποιείται υποσυνείδητα κι έτσι το παιδί καταλαβαίνει αυτό που νιώθει από εμάς. Έτσι, αν για παράδειγμα λέμε στο παιδί μας «Όλα θα πάνε καλά» εν μέσω μίας δύσκολης κατάστασης, εκείνο θα δει, θα νιώσει και θα εισπράξει άγχος αν η συμπεριφορά μας, οι κινήσεις μας, όλα τα άλλα, εκτός από τα λόγια μας «φωνάζουν» το άγχος και την αγωνία μας.
Ποια είναι η παγίδα: Ο γονιός εύκολα θα νιώσει ότι πρέπει να φιλτράρει κάθε λέξη, κάθε ανάσα, κάθε αντίδραση, κάθε συμπεριφορά απέναντι στο παιδί του… Συνεπώς αντί να βοηθηθεί, εύκολα θα νιώσει το βάρος μίας ακόμα έγνοιας ώστε να γίνει ένας τέλειος γονιός που θα δίνει ένα εξωπραγματικά τέλειο παράδειγμα στο παιδί του. Σαφώς και θα κάνουμε λάθη και αδιαμφισβήτητα η τελειότητα είναι μία ψευδαίσθηση για να βελτιωνόμαστε.
Τι σημαίνει στην πραγματικότητα: Εφόσον η συμπεριφορά μας καθορίζεται από το υποσυνείδητο μας και αντίστοιχα επηρεάζει εκείνο του παιδιού μας, η συμβουλή εδώ οφείλει να εστιάσει στη φροντίδα πρώτα του εαυτού μας κι έπειτα του παιδιού μας.
Αφιερώνουμε λοιπόν έστω και λίγο από τον χρόνο μας καθημερινά στο να κάνουμε οτιδήποτε μας ευχαριστεί, ιδανικά μακριά από πηγές που μας αποσπούν την προσοχή. Κοιμόμαστε καλά, τρώμε περισσότερο υγιεινά και εξερευνούμε τις πνευματικές και σωματικές μας ανάγκες.
Μία τεχνική που είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι λειτουργεί ευεργετικά για το σώμα και το πνεύμα είναι εκείνη της παρατήρησης. Παρατηρούμε τα συναισθήματα, τις σκέψεις και την αίσθησή τους στο σώμα μας σαν ένας τρίτος. Όσο επιμένουμε σε αυτή τη στάση, θα παρατηρήσουμε τις σκέψεις μας να ησυχάζουν, το μυαλό μας να ηρεμεί και το σώμα να απελευθερώνει την έντασή του. Δεν είναι κάτι δύσκολο ή πολυτέλεια. Με μικρά βήματα και ελάχιστες αλλαγές στην καθημερινότητα μας, βλέπουμε τεράστια διαφορά!
Συνεπώς, το παιδί δεν θα έχει έναν μονίμως αγχωμένο, νευριασμένο και πελαγωμένο γονιό απέναντί του που προσπαθεί να το καλύψει με μία φαινομενικά άψογη συμπεριφορά. Θα χρειασθεί βέβαια αντίστοιχα και το ίδιο το παιδί να ακολουθήσει τεχνικές που θα το βοηθήσουν στη διατήρηση της ψυχικής του ηρεμίας.
Μία πολύ καλή λύση που προτείνουμε και για εσάς και το παιδί σας είναι να αναζητήσετε κέντρα ψυχικής υγείας που επικεντρώνουν τις δραστηριότητές τους στην ενσυνειδητότητα (mindfulness).*
Οι προκλήσεις θα είναι και για εμάς και για εκείνο εκεί αλλά θα είναι πάντα μια ευκαιρία για να μάθουμε και να προχωρήσουμε μαζί προς την επόμενη, καλύτερη και πιο ήρεμη ημέρα δίνοντας ο ένας στον άλλο το παράδειγμά μας!
   

8. Η μάνα μόνο ξέρει.

«Η μάνα γεννά και μεγαλώνει, η μάνα έχει ένστικτο, η μάνα ξέρει μόνο τι είναι καλό και τι όχι για το παιδί της και κανένας άλλος…»
Ποια είναι η παγίδα: …Επίσης, η μάνα είναι άνθρωπος και κάθε μάνα, βιολογική και μη είναι πολύ διαφορετική από εσένα και εκείνη και την άλλη. Δεν έχει τις ίδιες εικόνες, τις ίδιες μνήμες, την ίδια ευκαιρία στην παιδεία με εσένα. Ίσως έχει απωθημένα που δεν γνωρίζει πως να διαχειριστεί. Ίσως έχει χρόνιο άγχος που ποτέ δε φρόντισε ή δεν αντιλήφθηκε ότι πρέπει να αντιμετωπίσει. Ίσως πάλι δεν έχει κάτι σημαντικό να την επιβαρύνει και να κάνει ότι καλύτερο μπορεί για το χαμόγελο του παιδιού της… Ποιος το ξέρει; Ποιος μπορεί στην πραγματικότητα να κρίνει και να πει ότι έχει απόλυτο δίκιο; Δίκιο έχει πάντα άραγε και η υπερπροστατευτική μαμά; …ή εκείνη που έφερε το παιδί στον κόσμο επειδή πέρασαν τα χρόνια και το οικογενειακό της περιβάλλον την πίεζε; Δίκιο έχει εκείνη που πνίγει το θυμό της και υπομένει την κούρασή της επιβαρύνοντας τον εαυτό της ώστε να είναι καλά μόνο το παιδί; Μήπως η τελευταία θα οδηγηθεί σε άλλα προβλήματα μελλοντικά που θα την κάνουν να νιώθει την ανάγκη να έχει πάντα δίκιο και μόνο εκείνη να ξέρει;
Τι σημαίνει στην πραγματικότητα: Σίγουρα η μητέρα έχει τη σπουδαιότερη σύνδεση με το μωρό της από τις πρώτες μέρες της κύησης και για όλη την υπόλοιπη ζωή της. Αυτό από μόνο του όμως δεν έχει βρει λύση σε όλα τα θέματα που θα συναντήσουν μητέρα και παιδί στην κοινή τους πορεία. Κανένας άνθρωπος δεν έχει πάντα δίκιο πόσο μάλλον αν έχει την ευθύνη της ζωής ενός άλλου. Βήμα – βήμα, λοιπόν, με όσο το δυνατόν περισσότερη ενημέρωση και καθοδήγηση ειδικών προχωράμε βασιζόμενες μεν στο έμφυτο ένστικτό μας (και) ως μητέρες άλλα και σεβόμενες ανθρώπους που έχουν εκπαιδευτεί, έχουν μελετήσει ή/και έχουν μεγαλύτερη εμπειρία από εμάς στο μεγάλωμα των παιδιών. Άλλωστε μαθαίνουμε, μεγαλώνουμε και ωριμάζουμε μαζί με το παιδί μας – δεν παύουμε ποτέ κι εμείς να είμαστε μαθητές!
     
Σίγουρα αγγίξαμε ορισμένα από τα παραδείγματα που προσφέρονται για να στηρίξουμε τα προαναφερθέντα. Ίσως αναρωτιέστε αν εξαιρούμε τη δική μας παρουσία στο διαδίκτυο. Φυσικά και η απάντηση είναι αρνητική. Ωστόσο, έχοντας δεκαετή και πλέον εμπειρία στον τομέα της προσχολικής αγωγής, οφείλουμε να τονίσουμε φιλικά, ορισμένα σημεία που ο μέσος γονιός ίσως να μην έχει την πολυτέλεια να διακρίνει μέσα στη φορτωμένη καθημερινότητα του, πόσο μάλλον όταν έρχεται αντιμέτωπος με αυτό τον ωκεανό πληροφοριών.
Αν μπορούσε ποτέ κάποιος να συμπυκνώσει κάθε συμβουλή σε μόλις μία, προς ένα γονέα για το πως να μεγαλώσει το παιδί του σίγουρα θα ήταν μέσω της αγάπης. Της απεριόριστης αγάπης προς εμάς και το παιδί, που τη μοιραζόμαστε και την εκφράζουμε με κάθε μας μέσο.
Εκτύπωση